Tekst dotyczy trzech koncepcji doświadczenia religijnego: K. Dąbrowskiego, J. Fowlera i K. Osera. Swoje uzasadnienie znajdują one w psychologii rozwoju osobowości i nie są zależne od konkretnej historycznej religii lub teorii religii. Doświadczenie religijne opisywane jest za pomocą modelu rozwoju wielopoziomowego, rozwoju stadialnego i rozwoju orientacji religijnej. Ich kryteriami są postawy, wartości i świadomość, które kształtują się wraz z rozwojem poznawczym i moralnym człowieka, natomiast źródeł metodologicznych można szukać w teoriach rozwoju osobowości J. Piageta i E. Eriksona, L. Kohlberga.

The author asks whether the danger of an imminent ecological crisis affects the problems of cognitivism vs. non-cognitivism, absolutism vs. relativism and naturalism vs. non-naturalism. The ecological crisis is assumed in order to make the contrast between the above metaethical and general axiological oppositions more pronounced.

Estetyka ewolucyjna jako młoda i obiecująca dyscyplina nadal w zasadzie nie posiada wypracowanej metodologii, choćby takiej jak neuroestetyka. Na przykład spory wokół tego, kiedy dane zachowanie artystyczne można uznać za adaptację, nie prowadzą do jasnych konkluzji, co wynika z faktu, że otrzymywane wyniki badań można często przypisać do wielu hipotetycznych funkcji. Z kolei, jeśli hipoteza o tym, że dane zachowanie jednoczy ludzi, zostanie potwierdzona empirycznie, to i tak nie musi to oznaczać, że zachowanie to jest adaptacją. Aby wyjaśnienie ewolucyjnego pochodzenia (...) zachowania było wiarygodne, powinno ono przejść test Tinbergena, a więc uzyskać potwierdzenie w każdym z czterech aspektów: powinno ujawniać się spontanicznie na wczesnym etapie rozwoju osobniczego, posiadać zidentyfikowaną funkcję oraz historię ewolucyjną, a także mechanizm emocjonalny wywołujący przyjemność lub odrazę, który uruchamia się w określonych okolicznościach. Jeśli każdy z tych warunków zostanie spełniony, z dużą dozą pewności można stwierdzić, że badane zachowanie jest adaptacją w sensie ścisłym. Czy jednak ścisłość jest domeną sztuki? W artykule starano się dowieść, że wyjątkowa idea konsiliencji nauk humanistycznych i przyrodniczych, pomimo licznych wątpliwości metodologicznych, w badaniach estetyków ewolucyjnych znajduje atrakcyjną z punktu widzenia współczesnych, uniwersalistycznych wyzwań, wykładnię. Pozwala też zbliżyć nas do zrozumienia wyjątkowości człowieka – jedynego gatunku, który powszechnie tworzy i konsumuje sztukę, będąc w niej bezgranicznie rozmiłowany. (shrink)

The article presents some problems of logical representation of belief change. The problem of beliefs (approached in a synchronic way) was analyzed on the ground of epistemic or intuitionist logics. In the 1980\'s works concerning logical reconstruction of belief change appeared. The basic conception here is the conception of belief change formulated by C. Alchouron, P. Gardenfors and D. Makinson (abbreviated as AGM), based on the assumption that the belief state is represented by a non-contradictory set of propositions and that (...) a belief change should be minimal (the postulate of economy). However, the AGM theory, characterized by a good formal shape, gives rise to several problems of the intuitive nature. Some of them are: the way the object of beliefs is understood, logical value of propositions that induce a change, the prepositional way of representing beliefs, putting beliefs in an order and the way this order is formally represented. (shrink)

V práci sa zaoberám kritickou expozíciou argumentačných schém v kontexte pragma-dialektického prístupu k argumentácii. Nadväzujem pritom na prácu Hitchcocka a Wagemansa (2011), ktorí sa sústredili najmä na problémy súvisiace s typológiou argumentačných schém v pragma-dialektike. Pozorovania Hitchcocka a Wagemansa sú v priebehu výkladu kriticky hodnotené, prípadne upravené. Časť kritiky, ktorú v práci uvádzam, súvisí s tým, že niektoré dôležité aspekty argumentačných schém sú v rôznych pragma-dialektických publikáciách prezentované odlišne bez toho, aby sa odlišnosť akokoľvek komentovala, alebo zdôvodnila. Existencia (...) takýchto zdôvodnení nie je pritom iba znakom, ale aj nevyhnutnou podmienkou toho, aby sme akúkoľvek zmenu mohli nazývať pokrokom v teórii. Posledná časť práce je zameraná na problémy týkajúce sa hodnotenia argumentácie v pragma-dialektickom prístupe. Hoci článok prináša vlastné pozitívne návrhy, dôraz a celkový zámer spočíva predovšetkým na expozícii nedostatkov súčasného stavu pragma-dialektickej koncepcie argumentačných schém. Kľúčové slová: argumentačné schémy, kritické otázky, pragma-dialektický prístup k argumentácii, hodnotenie argumentov. (shrink)

Celem niniejszego artykułu jest omówienie niektórych problemów, które występują podczas określania koreferencji w tekście. Analizy takie były prowadzone na potrzeby projektu CORE – Komputerowe metody identyfikacji nawiązań w tekstach polskich. Głównym celem projektu było stworzenie nowatorskich metod i narzędzi informatycznych służących do automatycznego wykrywania anafor i koreferencji w tekstach pisanych w języku polskim. Główny problem z wyznaczaniem faz koreferencji w języku polskim wyłonił się w efekcie kilku czynników. Na poziomie pragmatycznym i semantycznym nie było proste zadecydować czy zachodziła identyczność, czy (...) tylko podobieństwem między dwoma obiektami. Dodatkowym utrudnieniem był brak specjalistycznej wiedzy, który sprawił, że wyznaczenie faz koreferencji było szczególnie trudne między frazami w wyjątkowo specjalistycznych tekstach. Na poziomie gramatycznym, niektóre cechy języka polskiego utrudniły anotację. Ze względu na brak rodzajników określonych i nieokreślonych bardzo trudno było określić, czy nadawca zawsze miał na myśli ten sam obiekt, czy różne obiekty należące do tej samej klasy. Wreszcie, długie zdania bez podmiotu spowodowały pewne problemy przy wyznaczaniu łańcuchów koreferencyjnych między analizowanymi frazami. (shrink)

V úvodní části zrekapitulujeme v hrubých obrysech Popperovu teorii demarkace v návaznosti na jeho další teze týkající se kritiky induktivních postupů, úlohy metafyziky ve vědě a falzifikaci. Dílo vídeňského filozofa vyvolalo značné množství reakcí, jejichž spektrum sahalo od dílčích modifikací Popperových myšlenek jeho žáky, přes návrhy nových teorií jím inspirovaných, až po zásadní kritiku. Hlavní směry této kritiky načrtneme (bez nároku na úplnost) v další části statě. Polemizujeme především s jednostranným odmítnutím indukce a pokoušíme se zde rehabilitovat některé induktivní (...) postupy. Následně upozorníme na nedostatky Popperova pojetí falzifikace i na problémy použitelnosti jeho demarkačního kritéria na typických příkladech ze sféry metafyziky a "pseudovědy" (psychoanalýza, astrologie). Závěr věnujeme diskuzi o úloze indukce a dedukce ve vědě, posouzení užitečnosti Popperových teorií ve vztahu k současné vědě. (shrink)

Transhumanistická koncepcia lásky obecne predpokladá, že by sme mali romantickú lásku transformovať prostredníctvom súčasných možností vedy a techniky. Zástancovia transhumanistickej koncepcie lásky zvyčajne tvrdia, že správna technologická transformácia biologických základov lásky môže vyriešiť niektoré naše súčasné problémy s láskou. Proponenti transhumanistickej koncepcie lásky sa preto zvyčajne domnievajú, že korektná realizácia ich návrhu by taktiež viedla k vylepšeniu romantickej lásky. Hlavný zámer tejto štúdie spočíva v kritickej analýze niektorých filozofických a konceptuálnych nedostatkov, ktoré sú spojené s predstavou, že je (...) vhodné aby pokročilé technológie transformovali lásku. Prvá časť štúdie je venovaná deskripcii filozofie transhumanistickej koncepcie lásky. Druhá časť štúdie je zameraná na analýzu predpokladov transhumanistickej koncepcie lásky. Tretia časť článku je sústredená na problémy prípadného zneužitia transhumanistickej lásky. V poslednej časti štúdie sa pokúsim ukázať, že aj korektná realizácia transhumanistickej lásky môže viesť k dôsledkom, ktoré sú problematické z hľadiska filozofických domnienok o výhodách transhumanistickej lásky. (shrink)

ABOUT WEAK AND STRONG EMPIRICAL NECCESSITY. CATEGORICAL, DISPOSITIONAL PROPERTIES AND LAWS OF NATURE Pohľady na empirickú nevyhnutnosť možno rozdeliť do dvoch skupín: teórie slabej nevyhnutnosti a teórie silnej nevyhnutnosti. Do prvej teórie patria koncepcie, ktoré uvažujú svet zložený z pasívnych vlastností, akými sú kategorické vlastnosti. Za zmeny vo svete sú zodpovedné zákony prírody, ktoré sa od možného sveta k svetu líšia, a preto aj prejavy týchto vlastností sú odlišné. Druhú teóriu, teóriu silnej nevyhnutnosti, zastávajú filozofi, ktorí predpokladajú existenciu silovo aktívnych (...) vlastností, dispozícií. Práve tieto sú zodpovedné za zmeny vo svete, a vo všetkých možných svetoch sa prejavujú nevyhnutne rovnako. Autor argumentuje v prospech existencie dispozičných vlastností a tvrdí, že dispozičný výklad sveta netrpí modálnymi absurdnosťami, ktorými trpia teórie slabej nevyhnutnosti. Hoci aj dispozičné teórie majú svoje problémy a hlavne mysterióznosti, ktoré môžu viesť až do metafyziky dispozičných monád. Kľúčové slová: dispozičné vlastnosti, kategorické vlastnosti, modality, nevyhnutnosť, zákony prírody. (shrink)

Filozofowie analityczni zwykle uważają, że dyskutowany przez nich problem uniwersaliów jest tym samym problemem, którym zajmowano się w starożytności i średniowieczu. Historycy filozofii pokazują jednak, że dawny spór o uniwersalia dotyczył wielu różnych kwestii i wcale nie skupiał się na dyskutowanym obecnie problemie wspólnych własności. W swojej książce Tropy i uniwersalia przyjmowałem, że pojęcie powszechników miało zawsze mniej więcej to samo znaczenie i interpretowałem stanowisko św. Tomasza z Akwinu jako rodzaj współczesnego realizmu. Moja interpretacja wywołała interesujące polemiki ze strony historyków (...) filozofii, Tomasza Tiuryna i Michała Głowali. W tym artykule staram się zbadać podobieństwa i różnice między współczesnym a średniowiecznym rozumieniem powszechników i odpowiedzieć na niektóre sformułowane przez nich zarzuty. Wygląda na to, że w średniowieczu istniały co najmniej trzy różne pojęcia uniwersaliów. Po pierwsze, rozumiano je jako byty wspólne, ściśle tożsame w wielu swoich realizacjach. To pojęcie uniwersaliów być może zawdzięczamy patrystycznym dyskusjom o Trójcy Świętej w IV wieku. Po drugie, uniwersalia definiowano jako byty orzekane o wielu, to znaczy ogólne pojęcia istniejące w intelekcie. Po trzecie wreszcie, uważano je, zwłaszcza w późnej scholastyce, za byty dzielące się w swoich realizacjach. Tylko to pierwsze pojęcie zgadza się ze współczesnym rozumieniem uniwersaliów. Wynika z tego, że średniowieczny i współczesny spór o powszechniki częściowo pokrywają się ze sobą. Staram się także pokazać, że proponowane przez Tiuryna i Głowalę interpretacje stanowiska św. Tomasza prowadzą do osobliwego poglądu łączącego teorię tropów i strusi nominalizm Quine’a. (shrink)

[Przekład] W artykule dokonano przeglądu historiografii immunologii od 1999 roku, co w pewnym stopniu jest odpowiedzią na stanowisko takich historyków jak Thomas Söderqvist, którzy twierdzili, że to pole badawcze nie było wówczas dość rozwinięte (Söderqvist i Stillwell). Najpierw wskazano przeszłe i teraźniejsze problemy, które historiografia ma ze zdefiniowaniem immunologii, a następnie skomentowano ostatnie studia nad pojęciem immunologicznego „ja”. W dalszym toku przeglądu przeanalizowano i oceniono nowe publikacje poświęcone zróżnicowanym zagadnieniom immunologii oraz niektóre charakterystyczne oskarżenia formułowane wobec niedostatku pewnych dziedzin historii, (...) na przykład historii biograficznych i historii instytucji. W podsumowaniu przedstawiono konkurujące ze sobą kierunki, w których rozwinęła się historia immunologii, wychodząc poza wstępne, tymczasowe stadia uchwycone w poprzednim przeglądzie, i stając się wielogłosową, pluripotencjalną dyscypliną, podobną do przedmiotu jej badań. Pokazano też, że historia immunologii nadal rozwija się na wiele nowych i ekscytujących sposobów. (shrink)

Cieľom článku je osvetliť niektoré historické okolnosti vzniku analytickej filozofie. Prvou z nich je zrod novovekej fyziky, ktorý viedol k rozšíreniu nového, empirického prístupu ku skutočnosti. Snažíme sa ukázať úlohu, ktorú v procese vzniku novovekej fyziky zohrala scholastická filozofia spolu s kartezianizmom. Ďalšia časť state objasňuje niektoré aspekty subjektivizmu, ktorý zohral významnú úlohu v novovekej filozofii. V jadre subjektivizmu leží podľa nášho názoru dezinterpretácia Descartovej filozofie. Prekonanie subjektivizmu analytickou filozofiou možno potom interpretovať ako návrat na miesto, na ktorom (...) Descartes pôvodne stál. (shrink)

“Dünyadaki kötülüklerin varlığı, geleneksel teizmdeki Tanrı inancı için bir problem oluşturur mu?” 2000 yıldan fazla zamandır çok çeşitli geleneklerden gelen düşünürleri meşgul eden bu çetrefilli soruya bu kitap, en güncel tartışmalardan hareketle cevap vermeye çalışıyor. Kötülük probleminin tarihsel gelişimini, mantıksal ve delilci kötülük argümanlarını özetledikten sonra kitap, geleneksel ve modern teist çözüm önerilerini ele alıyor: Özgür iradenin varlığı veya manevi gelişim potansiyeli, kötülüklerin varlığını meşru hâle getirir mi? Etrafımızda gördüğümüz kötülüklerin gerekçesi konusunda şüpheci tavır takınıp Tanrı'nın hikmetinin, insanın kısıtlı zihni (...) tarafından sorgulanamayacağı sonucuna mı varmalıyız? Özel olarak İslami gelenek içinde kötülük problemini çözmemizi sağlayacak kaynaklar bulabilir miyiz? Kitap, tüm bu önerilerin yetersiz kaldığını iddia ederken karşı cevap olarak modern "kötü tanrı" argümanını ele alıyor. Buna ek olarak ilahi adaleti tehdit eden ilahi gizlilik ve benzeri argümanlar, kötülük problemini daha da çözümsüz hâle getiriyor. Kötülük probleminin çözümsüzlüğü, evrenin bizim acılarımıza ve isyanımıza kayıtsız olduğu ihtimali ise bizi daha üst düzey bir probleme, anlam problemine taşıyor. Anlam problemi, herkesin problemi olduğuna göre kötülük karşısında kimsenin rahat olmaması, anlamlı hayat konusunda herkesin kafa yormaya devam etmesi gerekiyor. (shrink)

Záměr zkoumat metafyziku stoické filosofické školy naráží na řadu problémů. Předně se metafyzikou zabývali zejména nejstarší stoičtí filosofové, především Zénón, Chrýsippos a Kleanthés, ovšem bohužel právě od nich se plně nedochoval žádný spis a tak o jejich filosofických postojích získáváme informace z druhotných zdrojů, jejichž autoři měli často ke stoické filosofii odmítavý postoj. Zároveň se názory těchto myslitelů v určitých bodech rozcházely a stoická filosofie sama procházela vývojem a proměnami, které zprostředkovány jen druhotnými zdroji působí značné interpretační potíže. Přes tyto (...) obtíže se v tomto textu pokoušíme podat přehled základní struktury stoické metafyziky, tak jak se v tomto nejstarším období zformovala, přičemž poukazujeme na některé problémové či sporné otázky. Východiskem je pro naši analýzu pojem tělesa, od něhož docházíme k rekonstrukci třístupňové stoické metafyziky a nejuniverzálnější kategorie „něco“. Následně se věnujeme činnému a trpnému principu tělesnosti a od nich se odvíjejícího metafyzického systému. (shrink)

Bu çalışma, geleneksel din felsefesindeki kötülük probleminin gerçek değil sözde bir problem olduğunu, dolayısıyla çözümlemeye çalışmak yerine tasfiye edilmesi gerektiğini öne süren bazı yeni tarihli iddiaları değerlendirmektedir. Öncelikle ele alınan konu sözde problem dendiğinde ne kastedildiğidir. Bir problemin iki tarafının karşılıklı olarak aynı yanlış varsayımı yaptığı durumlar literatürde sözde problem olarak nitelendirilmektedir. Makalede bu anlamda sözde problemin türleri ve ölçütleri belirlenmektedir. Arkasından geleneksel kötülük problemini oluşturan argüman ortaya koyulmakta ve problem için getirilen çözüm önerileri tanıtılmaktadır. Makalenin son bölümünde, önceki bölümlerde (...) tanıtıldığı şekliyle kötülük probleminin, önceki bölümlerde tanıtıldığı şekliyle sözde problem ölçütlerini karşılayıp karşılamadığı incelenmektedir. Varılan sonuç, kötülük problemine yönelik sözde problem iddialarının savunulabilir olmadığı, problemi tasfiye etmek için ortada sağlam bir gerekçe bulunmadığıdır. (shrink)

L’articolo ripercorre i principali snodi interpretativi riguardanti la rilevanza penale delle false attestazioni in dichiarazioni sostitutive di certificati e atti notori disciplinate dagli artt. 46 e 47 del D.P.R. n. 445/2000, analizzando le modifiche apportate dai decreti Rilancio e Semplificazioni, nonché i peculiari problemi connessi all’uso di questo strumento istruttorio per la concessione della garanzia statale sui finanziamenti alle imprese. SOMMARIO: 1. Premesse. La semplificazione delle procedure amministrative per l’ottenimento di benefici economici. – 2. Le dichiarazioni sostitutive di certificati e (...) atti notori. – 3. Conseguenze penali delle false attestazioni. Il falso ideologico del privato in atto pubblico. – 3.1. (segue) Il falso per induzione nelle premesse descrittive dell’atto di concessione del beneficio. – 3.1.2. (segue) Interazione tra la condotta del privato e i poteri di controllo sulla sua veridicità del p.u. – 3.1.3. (segue) La struttura logica dello schema della presupposizione. – 4. La garanzia sui finanziamenti concessa da SACE Spa. – 4.2. (segue) Profili di rilevanza penale. – 4.2. (segue) Profili di rilevanza penale della dichiarazione sostitutiva di atto notorio di cui all’art. 1 bis del decreto liquidità. L’attestazione che il finanziamento è destinato a sostenere costi relativi a stabilimenti aventi sede in Italia. – 4.3. (segue) Le altre attestazioni richieste dall’art. 1 bis. – 4.4. (segue) La deroga al potere-dovere di controllo preventivo sulla veridicità dell’autodichiarazione. Operatività del falso per induzione. – 5. Conclusioni. (shrink)